کد فرودگاهی ایکائو چیست و چه فرقی با کد یاتا دارد؟

اگر راغب سفر و مسافرت با هواپیما باشید، به احتمال زیاد تا به حال نام کد یاتا و کد ایکائو به گوشتان خورده است. پس از شنیدن ااما آیا می‌دانید هر کدام از این کدها به چه چیزی مربوط می‌شود و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ برای اینکه به یک شناخت کلی به این مفاهیم در اصطلاحات فرودگاهی برسید، لازم است این مقاله را بخوانید.

کد یاتا چیست؟

یکی از دلایل رایجی که گاها باعث درخواست استرداد بلیط هواپیما می شود؛ این است که کد یاتای بلیط شما درست نیست. اگر این بار که بلیط هواپیمای خود را خریداری کردید روی آن را با دقت بخوانید متوجه می شود که در قسمت نام فرودگاه مبدا و مقصد یک کد معمولا سه حرفی نوشته شده است. برای توضیح در مورد یک فرودگاه نیز معمولا قبل از هرچیز کد آن فرودگاه گفته می شود. این کد همان کد یاتا (IATA) است که برای شناسایی فرودگاه ها به کار می رود. کد یاتا یا کد فرودگاهی انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (International Air Transport Association airport code) یک کد سه حرفی است که برای مشخص کردن و شناسایی فرودگاه های سراسر دنیا استفاده می شود.

انجمن یاتا با هدف نظم بخشیدن به سفرهای هوایی راه اندازی شد و پس از تصویب اعضای این انجمن به هر فرودگاه یک کد شناسایی داده می شود. این کد در سراسر دنیا معتبر و شناخته شده است و کلیه کشورهای عضو از این کد برای شناسایی فرودگاه ها استفاده می کنند. کد گذاری فرودگاه ها توسط انجمن یاتا انجام می شود که دفتر مرکزی اش در شهر مونترال کاناداست. این انجمن در سال ۱۹۴۵ و با هدف سازمان دادن به فرودگاه ها و نظارت بر کیفیت آن ها راه اندازی شد. در آوریل ۱۹۴۵ حدود ۲۶۰ شرکت هواپیمایی معتبر آن زمان در کوبا گردهم آمدند و انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) را تاسیس کردند.

کد فرودگاهی ایکائو چیست؟

کد فرودگاهی ایکائو یا مکان‌یاب ایکائو (آی-کی-او تلفظ می‌شود /ˌaɪˌkeɪˈoʊ/) کدی چهارحرفی است که برای شناسایی فرودگاه های جهان استفاده می شود. این کد توسط سازمان ایکائو به هر یک از فرودگاه ها اطلاق می شود و کد فرودگاه در سند ۷۹۱۰ این سازمان منتشر می شود.

این کد با کد فرودگاهی یاتا تفاوت های عمده ای دارد. کد یاتا معمولا برای اهداف عمومی مثل جدول ایرلاین ها و  رزرو بلیط و غیره استفاده می شود. اما کد ایکائو اندکی تخصصی تر است و برای کنترل ترافیک هوایی و برنامه ریزی های پرواز استفاده می شود. همچنین برای شناسایی سایر امکانات حمل و نقل هوایی مثل ایستگاه های هواشناسی، ایستگاه های پرواز بین المللی یا مراکز کنترل ترافیک هوایی نیز از کد ایکائو استفاده می شود. فضای پروازی بالای کشورها (Flight information regions) نیز با کد ایکائو منحصربفردی مشخص می شود.

حروف اختصاری کد ایکائو فرودگاهی برگرفته از چیست؟

کدهای ۴ حرفی ایکائو دارای ساختار منطقه ای در جهان هستند. حرف اول این کد نشان دهنده اختصار قاره، حرف دوم کشور آن ناحیه و حروف سوم و چهار نشان اختصار فرودگاه مربوطه است. به طول کلی این کد موقعیت جغرافیایی را نشان می دهد. برای کشورهای بزرگ استفاده از این کد کمی تفاوت دارد به این صورت که حرف اول نشان ‌دهندهٔ کشور و حرف‌های ۲-۴ نشان دهنده فرودگاه هستند. استثنابرای کشورهای بزرگ وجود دارد، حرف اول نشان‌دهندهٔ کشور و حرف‌های ۲-۴ برای فرودگاه هستند.

در هر صورت، کد ایکائو بر خلاف کد یاتا چهار چوب جغرافیایی ارائه می‌دهد. با استفاده از مثال قبل فرودگاه هیترو، اگر کسی می‌داند که کد ایکائو برای هیترو EGLL است، پس می‌تواند نتیجه بگیرد که فرودگاه EGNH جایی در انگلستان (فرودگاه بین‌الملی بلکپول) قرار دارد. از سوی دیگر، دانستن اینکه کد یاتا برای هیترو LHR است، برای آن فرد نشان‌دهندهٔ این نیست که فرودگاهی با کد LVH هم در لندن قرار دارد.(این فرودگاه ویلیام تی پایپر مموریال در پنسیلوانیا در آمریکا قرار دارد.)

تفاوت کد ایکائو و کد یاتا

همانطور که گفتیم کد ایکائو تفاوت ها و کابردهای عمده ای با کد فرودگاهی یاتا دارد. کد یاتا معمولا برای درج در بلیط هواپیما، برچسب های بار و چمدان، زمان بندی پروازهای شرکت های هواپیمایی و رزرو بلیط استفاده می شود. مثلا کد یاتا برای فرودگاه هیترو لندن LHR  و کد ایکائو آن EGLL است. کد یاتا روی بلیط مسافران نیز نوشته می شود، در حالی که کد ایکائو بیشتر در بررسی های تخصصی پروازها و فرودگاه ها دیده می شود.

ساختار این دو کد نیز با هم متفاوت است. کد یاتا به طور کلی از حرف اول نام فرودگاه یا اسم شهر ساخته می شود. اما کد ایکائو بر اساس تقسیم بندی های منطقه ای و کشوری تولید می شود. در آخر اینکه کد یاتا برای شناسایی ایستگاه های راه آهن و خرید بلیط قطار نیز استفاده می شود، در حالی که کد ایکائو اختصاصا به فرودگاه و صنعت هواپیمایی تعلق دارد. حالا که با تفاوت کد یاتا و ایکائو آشنا شدید و می‌دانید که هر کدام چه تعریفی دارند، اجازه دهید کد یاتای یک سری از شرکت های هواپیمایی ایرانی را به شما بگوییم.

کد یاتا ایرلاین‌ های داخلی و شرکت‌های هواپیمایی کشور

طبق قوانین سازمان هواپیمایی کشور، به منظور ارائه خدمات با سهولت بیشتر، هر یک از شرکت های هواپیمایی ایرانی دارای یک کد اختصاصی دو حرفی هستند. با مراجعه به جدول زیر می‌توایند لیستی از ایرلاین‌های ایرانی به همراه کد یاتا مخصوص به آن‌ها را پیدا کنید.

امیدواریم که با مطالعه این مقاله اطلاعات مورد نیاز خود در مورد کد ایکائو و کد یاتا را به دست آورده باشید و در سفر های بعدی خود با هواپیما با مسکلات کمتری روبرو شوید.