ایستگاه راه آهن مشهد استان خراسان رضوی

مشهد یکی از شلوغترین شهر های کشور در تمام ایام سال است و مسافرین بسیار زیادی دارد. شهر سراسر جاذبه ایران، با فضایی معطر به وجود بقعه متبرک امام هشتم، امام رضا (ع) که هر ساله میزبان مسافران بسیار زیادی است. به سبب اهمیت شهر مشهد در جنبه های مختلف گردشگری، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی راه های دسترسی بسیاری برای این شهر در نظر گرفته شده است. در ادامه با معرفی ایستگاه راه آهن مشهد استان خراسان رضوی با ما همراه باشید.

ایستگاه راه آهن مشهد

ایستگاه راه آهن مشهد یکی از قدیمی ترین ایستگاه های قطاری در کشور است و زمان احداث آن به سال های پیش از جنگ جهانی دوم باز می گردد. به لحاظ اعداد و ارقام تاریخی تاریخچه اولین بهره برداری از قطار در ایران به سال های ۱۸۸۴ میلادی باز می گردد. قطاری که از رشت به بندر پیر بازار و بندر انزلی می رفت و همچنان نیز بقایایی از این مسیر راه آهن وجود دارد و در دست استفاده توسط استانداری گیلان است.

اما اولین ورود قطار و خط راه آهن به ایران مربوط به سال ۱۲۶۱ هجری، یا ۱۸۸۳ میلادی است که در تهران و به مقصد شاه عبد العظیم بود. استفاده از قطار پیش از ورود هواپیما در ایران رواج پیدا کرد و از دیرباز سفر با قطار در بین مردم یکی از محبوب ترین ابزار های سفری بود. البته با ورود هواپیما این صنعت کمی دستخوش تغییر بود، اما همچنان میزان خرید بلیط قطار مشهد در مقایسه با خرید بلیط هواپیما تهران مشهد، دارای اختلاف چشمگیری است.

ایستگاه راه آهن مشهد اما یکی از ۲۰ شاهکاری است که بعد از جنگ جهانی دوم در کشور احداث شد. همچنین ایستگاه قطار مشهد از مجهزترین ایستگاه های راه آهن در کشور نیز هست. تاریخچه دقیق احداث ایستگاه و مسیر قطار مشهد به سال ۱۳۱۶ باز می گردد که مسیر ریلی ۹۲۶ کیلومتری از تهران به مشهد در دست احداث قرار گرفت.

پس از گذشت قریب به ۲۰ سال، در سال ۱۳۳۵ این مسیر تکمیل شد و اولین قطار باری در آن آغاز به فعالیت کرد. بلاخره در اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۶ مسیر قطار تهران مشهد به طور رسمی آغاز به کار کرد.

ایستگاه راه آهن خراسان رضوی تا حرم چقدر فاصله دارد؟

ایستگاه راه آهن مشهد در بخش های شمالی شهر واقع شده است و فاصله ای دو کیلومتری با حرم امام رضا (ع) دارد. ساختمان این بنا نیز توسط فردی به نام استاد حمید غیایی طراحی و ساخته شد. عملیات طراحی ساختمان ایستگاه راه آهن مشهد در سال ۱۳۳۴ آغاز شد و در سال ۱۳۳۵ پروژه پایان یافته، به بهره برداری رسید.

ایستگاه راه آهن مشهد در همان زمان به دو بخش متفاوت نیز تقسیم شد، ایستگاهی برای ورود و خروج مسافران و بخشی برای حمل و نقل و تخلیه بار و عملیات های باربری. ساختمان و بنای ایستگاه راه آهن مشهد دارای مساحتی ۱۲۰۰۰ متر مربعی است.

ایستگاه قطار مشهد، زیباترین ایستگاه راه آهن ایران

همانطور که پیشتر گفتیم، بنای راه آهن مشهد یکی از شاهکارهایی است که پس از جنگ جهانی دوم در ایران احداث شد. این بنای عظیمی با سقفی بسیار بلند در بدو ورود از مسافران استقبال می کند. در نمای کناری دیوار ها نیز ستون های متعدد و بزرگی قرار دارد که سالن این ایستگاه قطار را مشابه با طاق ایوان مدائن، با طاق کاخ کسرا کرده است.

جالبترین ویژگی در مورد این ایستگاه قطار این است که ساختمان از دید مسافران قطارهای ورودی به ایستگاه، به شکل بال های فروهر به نظر می رسد. معماری کلی این بنا الهام گرفته از معماری اشکانی تیس پون و کاخ کسرا بوده و حتی انحنای طاق سقف نیز الگو گرفته از پل ورسک است.

شاید برای شما هم جالب باشد که با داشتن چنین ویژگی هایی، ایستگاه قطار مشهد در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است. همچنین این ایستگاه قطار تا پیش از گسترش ایستگاه راه آهن تهران بزرگترین ایستگاه قطار کشور بود. اگر در مسیر دالان های بیرونی این ایستگاه قطار روبروی مسیر بایستید، توالی ستون های به کار رفته حالت قطار را در ذهن شما تداعی می کند و حتی در نور پردازی ایستگاه نیز نقش مهمی دارد.

نحوه قرار گیری ستون های این بنا به گونه ای است تا در برخورد نور به ستون ها، حالت سایه روشن مطبوعی به وجود بیاید و منحنی سقف هم تیره به نظر برسد.

پلان ایستگاه راه آهن مشهد، نمونه ای از معماری با شکوه ایرانی

در این ایستگاه دو ستون بسیار بزرگ نیز وجود دارد که بزرگتر از سایر ستون ها هستند و با نقوش ایرانی تزئین شده اند. در شکل اولیه ایستگاه هم سالن هایی در مرکز محوری ایستگاه قرار دارد تا هم فضایی کاربردی ایجاد شود، و هم با کاهش دید افق در بخش دیگر ایستگاه، حس عمق بیشتر و عظمتی شگرف را در بنا به وجود بیاورد.

میدان و بلوار راه آهن مشهد

بلوار و میدان راه آهن مشهد تا پیش از احداث ایستگاه مترو شهری، یکی از زیباترین و سرسبزترین بخش های شهر بود و از پارک ها و مناطق گردشگری شهر در بین مردم به حساب می آمد. اما به مرور و ساخت ایستگاه مترو شهری، پایانه های مسافربری اتوبوس و تاکسی و افزایش حجم تردد خودرو ها در این بخش از شهر، به مرور زیبایی این میدان و بلوار کاسته شد.

البته با افزایش جمعیت شهر به مرور طرح هایی برای بازسازی و تغییر فضای این منطقه در نظر گرفته شد و اقدام به احداث تونل های روگذر و زیرگذر در دستور کار قرار گرفت تا محیط سرسبز و شهری این منطقه مجددا بازسازی شود. عملیات بازطراحی اطراف میدان راه آهن مشهد در سال ۱۳۹۷ باعث شد تا پارکینگ و مسیرهای تاکسی و مسیر حرکت خودروهای شخصی به جوانب میدان انتقال یابد و مرکز میدان شاهد رفت و آمدهای بسیار کمتری باشد.

المان میدان راه آهن مشهد

مقابل ایستگاه راه آهن مشهد یک المان نیز قرار داده شده است تا زیبایی این ایستگاه قطار را دو چندان کند. گنبد این المان دارای انحنا و سیب هایی متشابه با سقف بنای ایستگاه راه آهن مشهد است و در کنار ساختمان بنا، حکم امضای نهایی کار را دارد.

در مورد شکل ظاهری این المان گفته می شود که طرح کلی برگرفته از کلاه افشاریان و تاج نادرشاه است. همانطور که می دانید در گذشته محل حکومت افشاریان مشهد بوده و آرامگاه نادرشاه افشار نیز در نزدیکی همین بنا قرار دارد. در اطراف المان میدان راه آهن مشهد نیز تندیس هایی از مفاخر اشکانیان، افشاریان و سامانیان قرار داده شده است که همگی به همت حسن ارژنگ نژاد به انجام رسید.

امروزه نام این اثر را “همه به سوی او” گذاشته اند و در لوحی که پای آن نصب شده است، چنین نوشته اند که بنا نمادی از یک زن و مرد است که قله های والای انسانی را در می نوردند اما همیشه دست به سوی خداوند دارند. این بنا در سال های گذشته بارها تغییر کرده و حتی تغییر کاربری نیز داشت. اما در نهایت تبدیل به یک موزه و گاری هنری شد و مورد استفاده عموم است.

میزان جابجایی مسافران در ایستگاه راه آهن مشهد

براساس اطلاعات موجود گفته می شود که هرساله به طور میانگین بالغ بر ۱۲ میلیون نفر مسافر از شهر های مختلف کشور از این ایستگاه قطار استفاده می کنند. همچنین ۳۰ درصد از زائران حرم امام رضا (ع) به خرید بلیط قطار مشهد روی آورده و خود را با قطار به مشهدالرضا می رسانند.

در سی سال های اخیر همچنین اقدام به بررسی های برای گسترش و افزایش حجم بهره برداری از این بنا در دستور کار قرار گرفته است تا بخش های دیگری به این ایستگاه قطار اضافه شود تا جایی که میزان حمل و نقل مسافران در این ایستگاه به سالانه ۲۵ میلیون نفر افزایش بیابد.

به همین منظور و با توجه به آمار ور به افزایش خرید بلیط قطار تهران مشهد و همچنین بلیط احداق مسیر قطار گرگان مشهد، احداث ایستگاه دوم قطار نیز در تابستان سال ۱۳۹۳ در دستور کار قرار گرفته است. گفته می شود که ایستگاه دوم قطار مشهد در نزدیکی ایستگاه قدیمی شهر بنا خواهد شد.